Dinsdag 20 mei
Het levensverhaal van Henk Sneevliet

De politicus Henk Sneevliet staat centraal in een lezing die de Rotterdamse kunstenaar Nelis Oosterwijk op 20 mei zal geven. Nelis’ familie heeft een bijzondere band met Sneevliet. Zijn vader, die ook Nelis heette, was bevriend met deze overtuigde communist die in april 1942 is gefusilleerd.

Het tijdstip van de lezing is nu nog niet bekend.
——————————————
Sneevliet werd in 1883 geboren in Crooswijk. Hij was als jongvolwassene actief binnen de Sociaal Democratische Arbeiderspartij. Samen met Henriëtte Ronald Holst toonde hij zich een orthodox marxist. Hij was solidair met een internationale zeeliedenstaking en brak met de SDAP omdat de partij en de vakbond NVV weigerden de staking te steunen. Sneevliet vertrok in 1913 naar Nederlands-Indië, waar hij de oprichting van de Communistische Partij van Indonesië voorbereidde. Ook in China staat hij bekend als een van de oprichters van de communistische partij. Hij ontmoette in 1921 de jonge Mao Zedong. Sneevliet kende ook de Russische dictator Joseph Stalin en de volkscommissaris Lev Trotski persoonlijk.
Terug in Nederland werd hij voorzitter van het Nationaal Arbeids Secretariaat (NAS), een militante vakbond. Als lijsttrekker van de Revolutionair-Socialistische Partij zat hij wegens ‘opruiing’ vijf maanden in de gevangenis. Van 1933 tot 1937 was hij voor de RSP lid van de Tweede Kamer. Direct na de Duitse inval in mei 1940 werd deze partij verboden. Sneevliet dook onder en werd actief in het verzet. Maar in maart 1942 werden hij en zijn vrouw op hun onderduikadres gearresteerd. Op 12 april 1942 werd Sneevliet naar Kamp Amersfoort afgevoerd en al de volgende ochtend in de omgeving gefusilleerd. De vader van Nelis Oosterwijk, die ook Nelis heette, was trotskist en een goede vriend van Sneevliet. Hij zat ook in Kamp Amersfoort en later in Kamp Vught.
Oosterwijk senior was van 1966 tot 1970 namens de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP) lid van de Rotterdamse gemeenteraad. Oosterwijk junior volgde diens voorbeeld. Ook hij werd raadslid voor de PSP, vanaf 1982, en naderhand bestuurder in de deelgemeente Feijenoord.
In Hoogvliet is in 1975 een straat vernoemd naar Henk Sneevliet. De ‘oude’ Oosterwijk had hier in de gemeenteraad sterk voor gepleit, maar hij overleed een jaar vóór de komst van deze straatnaam.
De ‘jonge’ Nelis (inmiddels 80 jaar) en zijn zoon Lenny (55) zijn beiden beeldend kunstenaar. Zij hebben nu voor een blijvend gedenkteken gezorgd. Nelis ontwierp een grote fotomontage, zijn zoon hielp hem erbij. We zien arbeiders die in 1933 campagne voeren voor de Revolutionair Socialistische Partij in Rotterdam. Sneevliet zat toen nog in de gevangenis. Toch staat hij groot op de voorgrond. De kunstenaar heeft de politicus aan de foto toegevoegd, compleet met een rood randje. Uit het raam van een woning leunt een jongeman: Nelis Oosterwijk senior. De enorme foto hangt sinds kort aan de zijkant van een hoekwoning in de Sneevlietstraat.

Nelis is geen onbekende bij Nivon Rotterdam. Hij is bij veel activiteiten betrokken geweest en is ook de maker van de grote fotocollage aan de blinde zijgevel van ons gebouw aan de Dirk Smitsstraat. Helaas is deze plaat intussen helemaal verbleekt. Maar Nelis zelf zal op dinsdag 20 mei kunnen schitteren.
Zijn Zoon Lenny Oosterwijk is eigenaar van Gallery Untitled in de Koningsveldestraat (Oude Noorden). In de galerie is van 16 mei tot 8 juni een overzichtstentoonstelling met werk van Nelis, ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag.

(Gegevens ontleend aan NRC, 17 februari 2025, en Wikipedia.)

 De foto: Nelis Oosterwijk toont een afdruk van de fotocollage. Foto: JOOP VAN DER HOR